Herenweg

Aandachtspunten concept IPvE/FO Fietsroute om de Noord

Een eerste verkenning van het Concept Integraal Programma van Eisen & Functioneel Ontwerp (IPvE/FO) van de Fietsroute om de Noord leert ons het volgende.

Het wordt drukker in het fietsverkeer

Het spreiden van fietsverkeer en herinrichten van straten is hard nodig om het almaar drukker wordende fietsverkeer in goede banen te leiden. En het wordt niet alleen drukker, maar ook dynamischer door toenemende snelheidsverschillen, bakfietsen, bezorgfietsers.

Dit merken bewoners van Pijlsweerd elke dag, en vooral in het spitsverkeer over de Herenweg, de Amsterdamsestraatweg, rondom de Daalsetunnel en Catharijnesingel richting het station.

Natuurlijk is het prettig als we vaker de fiets nemen en de auto laten staan. Maar we moeten opletten om niet dezelfde fout te maken als in de jaren 70 toen de auto heilig werd verklaard. Het gaat om een veilige en prettige balans tussen álle modaliteiten.

De Fietsroute om de Noord lijkt een goed idee

De fietsroute om de noord lijkt een goed idee om het centrumgebied te ontlasten, enerzijds, en fietsers vanuit Noordwest een lekkere doorrijroute te geven richting Utrecht Science Parc (USP).

Maar het werpt ook vragen op.

Figuur: Fietsroutes om het centrum te ontlasten

Het beleid is om fietsverkeer te spreiden, maar tegelijk worden er ook nieuwe hoofdroutes aangelegd. Dat zal fietsers aantrekken, en dus leiden tot een lokale intensivering van fietsverkeer. Het plannen van die route is cruciaal.

De fietsroute intensiveert fietsverkeer lokaal

Als we inzoomen op Pijlsweerd, (maar hetzelfde geldt waarschijnlijk voor de route voor de Vogelenbuurt) dan roept dit direct de vraag op: Is de route door de Daalsebuurt en over de Herenweg een logische keuze?

Als het gaat om spreiding: Ja. Als het gaat om intensivering: Nee.

De Herenweg fungeert als een belangrijke straat voor bewoners van Pijlsweerd. Een groot deel van de bewoners gebruikt de straat om naar school te gaan, naar CS, richting het centrum of de stad uit. Te voet, met de fiets, en met de auto. Dat werkt, maar met name in de spits is het hier zeer druk en dus opletten geblazen.

Het intensiveren van het fietsverkeer vanuit andere delen van de stad maakt de straat voor bewoners minder veilig en minder prettig. En vooral tijdens de spitsen.

Wegen de voordelen tegen de nadelen op?

Het concept heeft ook voor bewoners langs de route voordelen, want er wordt gewerkt aan:

  • Bredere trottoirs
  • Meer ruimte om te fietsen en fietsen te parkeren
  • Meer groen
  • Minder auto’s op straat. (Dat is natuurlijk niet voor iedereen een voordeel)

Maar de nadelen van meer fietsverkeer zijn mogelijk stevig:

  • Slechtere oversteekbaarheid van de fietsroute
  • Onveiligheid, of een verhoogd gevoel van onveiligheid
  • Kinderen kunnen minder goed op straat spelen
  • Toegankelijkheid van de route voor kwetsbaren (kinderen, ouderen) neemt af
  • Lastiger om de wijk in en uit te komen met de auto
  • Minder parkeerplekken (voor sommigen een voordeel)

Wegen de voordelen tegen de nadelen op?

Pijlsweerd wordt al doorkruist door 4 doorgaande wegen, daar komt de Herenweg dus bij

In het Mobiliteitsplan 2040 wordt Pijlsweerd voor een flink deel genoemd als A-zone. Dat betekent een focus op langzaam bestemmingsverkeer. Maar feit is dat Pijlsweerd wordt doorsneden door 4 doorgaande wegen:

  • Amsterdamsestraatweg. Die wordt weliswaar verbeterd, maar behoudt haar functie.
  • Oudenoord.
  • Kaatstraat. Hier wordt een rechtsafverbod ingevoegd en een fietsstraat gepland.
  • Weerdsingel WZ

Dat verklaart ook dat de buurten in Pijlsweerd niet zoveel met elkaar op hebben, wat nadelig is voor de sociale cohesie. En bedenk daarbij dat Pijlsweerd noord door het huidige college als kwetsbare buurt is aangewezen die extra aandacht vraagt.

Het terugdringen van doorgaand verkeer – en dan bedoelen we niet alleen de auto – zou prioriteit moeten hebben. In dit licht is het keuze nóg een doorkruising over de Herenweg onbegrijpelijk en onverstandig.

Kies de Weerdsingel WZ als fietsroute en sla 2 vliegen in 1 klap

Zoals we al betoogden in de brief aan de Gemeenteraad die we stuurden in januari, pleiten we ervoor om de Weerdsingel WZ, over de Oudenoord, richting Kaatstraat aan te wijzen als de hoofdfietsroute van de Fietsroute om de Noord.

Daarmee slaan we 2 vliegen in 1 klap:

  1. De fietsroute over de Herenweg wordt veiliger en prettiger voor lokale fietsers en voetgangers en behoudt zijn functie als hoofdader voor bewoners van Pijlsweerd.
  2. Door het autoverkeer over de Weerdsingel WZ terug te dringen tot maximaal 6000 per etmaal (in lijn met Mobiliteitsplan 2040 – geen doorgaand verkeerd tussen de wijken, maar buitenom!) kan de straat worden getransformeerd naar een 30 km/u inrichting met fietsers op de rijbaan. Zo krijgen fietsers en ook voetgangers meer ruimte en verhoogt dat de kwaliteit voor alle verkeersdeelnemer..

We realiseren ons dat herinrichting van de Weerdsingel WZ pas kan als het autoverkeer flink lager is geworden. De knip Oudenoord, Catharijnesingel en knijp Westplein zou hiervoor moeten zorgen in de toekomst. Dus de komende jaren zal het fietsverkeer over de Herenweg tijdelijk toenemen. Dat moet dan maar.

Belangrijke aandachtspunten in het huidige concept IPvE/FO

  1. Zorg voor goede leefkwaliteit en veiligheid voor bewoners langs de fietsroute.
  2. Zorg voor voldoende oversteekbaarheid van de fietsroute.
  3. Wees inclusief. Zorg dat jongere fietsers en kwetsbare doelgroepen ook mee kunnen doen in het fietsverkeer.
  4. Neem waar nodig snelheidsbeperkende maatregelen. Doorfietsen hoeft niet persé met 28 km/u, ten koste van alles.

Voorlopig ontwerp Fietsroute om de Noord gepubliceerd – open voor reacties

Zoals al beschreven in het Mobiliteitsplan 2040 wordt er gewerkt aan ontlasting van het centrumgebied, onder meer door spreiding van fietsers. Eén van de projecten is de “Fietsroute om de Noord’. Zo wordt de route aangeduid tussen de Amsterdamsestraatweg en Utrecht Science Parc.

Concreet gaat de route over de Herenweg, Kaatstraat, Adelaarstraat en door de Vogelenbuurt. Hier vindt u het Concept Integraal Programma van Eisen & Functioneel Ontwerp.

Reageer tot en met 7 april 2023

Van 24 februari tot en met 7 april 2023 kunt u op het ontwerp reageren.
De verkeerswerkgroep Pijlsweerd zal natuurlijk ook een reactie sturen en hier publiceren.

Autoluwe herinrichting Weerdsingel WZ: Sluitstuk van de Stadsbuitengracht

Op 15 januari 2023 schreven we deze brief aan de gemeenteraad Utrecht, waarin we vragen om de Weerdsingel WZ veiliger te maken voor fietsers en voetgangers.

Geachte leden van de raad,

In 2000 lieten we weer water lopen in de Weerdsingel WZ; we waren het trotse begin van het prachtige project voor herstel van de Stadsbuitengracht. De Maliesingel, Wittevrouwensingel en de Catharijnesingel zijn een feestje om over te lopen of te fietsen. Het verkeer is daar in balans, en de inrichting past bij de kwaliteit die de singel hoort te hebben. Nu wordt het tijd om de Weerdsingel WZ die autoluwe inrichting te geven. Want dan is de cirkel rond.

Het minst prettige stuk van het ‘rondje singel’

De Weerdsingel WZ heeft veel autoverkeer doordat het een verbinding maakt tussen verschillende stadsdelen. Er wordt hard gereden en er is veel vrachtverkeer.

  • Uit metingen van de Gemeente blijkt dat maar liefst 85% van het verkeer er te hard rijdt. De knijp zorgt voor hard optrekkend verkeer wat z’n snelheid behoudt over de asfaltspiegel die geen snelheidsmaatregelen kent. De politie zegt niet te willen handhaven op snelheid doordat de weg niet ingericht is voor de toegestane 30km/h. Als voetganger de weg oversteken om het wandelpad langs het water op te zoeken voelt levensgevaarlijk.
  • Er rijdt veel vrachtverkeer in beide richtingen, omdat de Monicabrug de enige brug is die toegang biedt  richting Wijk C. Dit leidt tot gevaarlijke situaties: met name als twee vrachtwagens elkaar passeren  is de gehele breedte van de weg nodig. Geparkeerde auto’s worden regelmatig beschadigd, fietsers worden klem gereden.

Dat maakt de Weerdsingel WZ voor de andere gebruikers: voetgangers, fietsers, bewoners, minder veilig en minder prettig, terwijl er zoveel potentie is.

Want in een verbeterde situatie:

  • … kunnen ouders er hun kinderen veilig laten fietsen naar de twee basisscholen in de straat. Gezien de groei op beide scholen, is fietsveiligheid een belangrijk aandachtspunt.
  • … is er veel meer capaciteit voor fietsers ‘om de noord’ omdat de route onveilig is, wordt deze capaciteit onbenut. Dat de toch al drukke en smalle Herenweg nu de primaire route door Pijlsweerd wordt, is niet alleen onlogisch, maar ook onverantwoord op de langere termijn. 
  • … is er meer contact tussen buurtbewoners op straat, omdat het prettig is om op de straat te verblijven. We kennen nu meerdere voorbeelden van gezinnen die vanwege de autodruk ervoor kiezen te verhuizen. De binding en levendigheid op straat ontbreekt.

Maak het rondje om de singel af

We zouden graag zien dat de Weerdsingel WZ zich ontwikkelt als een prettig stuk Stadsbuitengracht waar het veilig is en fijn om te fietsen en te lopen, zoals de eerder genoemde Maliesingel en Wittevrouwensingel. Waar bewoners en bezoekers volop genieten kunnen van het water en groen en met plezier buiten verblijven. Waar de basisscholen veilig te bereiken zijn door kinderen op de fiets. Zodat de Weerdsingel WZ één geheel vormt met de Weerdsingel OZ en andere straten rondom de Stadsbuitengracht.

In lijn met het mobiliteitsplan 2040

Als we het mobiliteitsplannen 2040  erop naslaan, dan is de Weerdsingel WZ een zogenaamd Zone A gebied, waarvoor geldt:

  • Fietser en voetganger zijn hoofdgebruiker
  • Autoverkeer heeft nooit prioriteit
  • Maatwerk voor logistiek verkeer
  • Een weginrichting die past bij een verkeersluwe woonstraat waar maximaal 30km/h gereden wordt

Hieruit concluderen we dat het wel degelijk de ambitie is van de Gemeente Utrecht om de Weerdsingel WZ in te richting zoals ook de andere singels om de Stadsbuitengracht.

Daarbij: De Weerdsingel WZ is de route bij uitstek voor fietsverkeer om de noord vanuit de richting Westplein om daarmee de route door het centrum te ontlasten.  Een prioriteit van dit college.

Geen halve maatregelen

In 2010 is de knip Monicabrug een knijp geworden. Dit heeft weliswaar een korte termijn probleem van luchtverontreiniging weggenomen, maar heeft voor leefbaarheid en veiligheid van weggebruikers en omwonenden onvoldoende gedaan.

De eerdere herinrichting waarbij aan één zijde van het asfalt een fietspad is gecreëerd, maar weliswaar geleid tot wat meer fietsers, maar voelt niet veilig. Niet voor de fietsers, maar ook niet voor automobilisten. De huidige inrichting is een halve oplossing. Destijds was een knijp het best haalbare, maar de tijden zijn veranderd.

Uit gesprekken met de Gemeente begrijpen we dat de verkeersintensiteit op dit moment nog te hoog is om een herinrichting te starten. En dat we eerst moeten afwachten of de herinrichting van het Lombokplein en het rechtsaf-verbod richting Kaatstraat de intensiteit voldoende omlaag brengt. Maar we zien voldoende aanleiding om niet af te wachten, en de zaak in gang te gaan zetten.

Vragen

Welke korte-termijn ‘no regret’ maatregelen zijn mogelijk om de veiligheid te verhogen?
We denken hierbij bijvoorbeeld aan:

  • een klinkerpleintje ter hoogte van de Singelstraat voor een betere oversteekbaarheid en verlaging van de snelheid (zoals op ASW);een permanent verkeersdisplay in 2 richtingen (deze is voor 1 richting al toegezegd door de verkeerswijkadviseur);
  • het toevoegen van een midden-streep of andere belijning of symbolen op het wegdek om de snelheid te laten minderen.

Kunt u een start maken met planvorming om de Weerdsingel WZ in te richten als A-Zone?

  • Begin met het maken van schetsen voor de toekomstige herinrichting zodra de verkeersintensiteit het toelaat; is het mogelijk om een straatprofiel zoals de Wittevrouwensingel in te passen? Betrek bewoners hierbij;
  • Onderzoek of de benodigde verkeersintensiteit daadwerkelijk bereikt wordt met de maatregelen op het Lombokplein en afslagverbod Kaatstraat;
  • En zo niet, onderzoek effecten van alternatieven zoals het herrouteren van (vracht)verkeer over de Paardenveldbrug en/of Vredenburgknoop, het instellen van eenrichtingsverkeer in de straat, of het (gedeeltelijk) knippen ter plaatse van de Monicabrug.


We gaan graag het gesprek aan.
En alvast hartelijk dank voor uw reactie.